វត្តទក្ខិណាំវ័នពោធិព្រឹក្ស(ព្រែកគយចាស់), ភូមិផ្នោកណ្តាល,ទីរួមស្រុកលិចហូយធឿង,ស្រុកត្រឹងដេ,ខេត្តឃ្លាំង

Sunday, 6 May 2018

ពិធីបុណ្យវិសាខបូជា នាវត្តទក្ខិណាវ័នពោធិព្រឹក្ស(ព្រែកគយចាស់)
Video xem tại đây!

អត្ថន័យ​ពិធី​បុណ្យ​វិសាខបូជា ថ្ងៃ ១៥​កើត ខែ​ពិសាខ គឺ​ជា​ទិវា​ដែល​ពុទ្ធសាសនិកជន​នៅ​ទូទាំង​សកលលោក​តែង​នាំ​គ្នា​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​ដ៏​សំខាន់​មួយ គឺ​វិសាខបូជា។

ក្នុងព្រៈឧបោសថវត្តទក្ខិណាវ័នពោធិព្រឹក្ស
ពាក្យថា វិសាខបូជា មកពីពាក្យថា វិសាខបុណ្ណមីបូជាប្រែថា​ ការបូជាក្នុងថ្ងៃពេញបូណ៌មីខែពិសាខហេតុអ្វីបានជាត្រូវប្រារព្ធធ្វើថ្ងៃវិសាខបូជា?  ការដែលត្រូវប្រារព្ធធ្វើថ្ងៃវិសាខបូជាព្រោះថ្ងៃនេះជាថ្ងៃដែលកត់សម្គាល់ដល់ហេតុការណ៍អស្ចារ្យ ៣ យ៉ាងកើតឡើងផ្ទួនគ្នា ទាក់ទងនឹងខ្សែជីវិតរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់ មានន័យថា ថ្ងៃនេះពុទ្ធសាសនិកជននៅទូទាំងពិភពលោកនាំគ្នារលឹកនឹក​ដល់ថ្ងៃប្រសូត ត្រាស់ដឹង និង បរិនិព្វានរបស់ព្រះបរមសាស្តា ។១.ប្រារព្ធថ្ងៃវិសាខបូជាព្រោះជាថ្ងៃប្រសូត(Birth)    នៅពេលដែលព្រះនាងសិរិមហាមាយាដែលជាព្រះអគ្គមហេសីរបស់ព្រះគម្តែងផ្ទៃក្រោមសុទ្ធោទននៃរាជធានីកបិលពស្តុ​ដែនសក្កៈ ទ្រង់គភ៌ហៀបនឹងដល់ថ្ងៃប្រសូតិកម្ម ព្រះនាងទើបលាព្រះសា្វមីធ្វើដំណើរទៅមាតុភូមិ គឺ ទេវទហនគរ ដើម្បី​សម្រាលព្រះរាជឱរសតាមទំនៀមនិយមក្នុងសម័យនោះ លុះធ្វើដំណើរដល់ព្រំដែនឈ្មោះឧទ្យានលុម្ពិនីវ័ន(រុម្មិណ្តេ)រវាង​ក្រុងកបិលពស្តុនិងទេវទហនគរ ទើបឈាងចូលទៅសម្រាកព្រះវរកាយក្រោមដើមសាលព្រឹក្ស នៅខណៈនោះព្រះ​នាង​ក៏សម្រាលព្រះរាជឱរសក្រោមដើមសាលព្រឹក្សនោះឯងដែលត្រូវនឹងពេលព្រឹកថ្ងៃសុក្រ តិថី ១៥ កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំច មុន ព.ស. ៨០ ឆ្នាំ លុះស្តាប់ឮពត៌មានថាព្រះមហេសីបានប្រសូតព្រះរាជឱរសដូច្នោះ ព្រះកំពូលរាស្រ្តសុទ្ធោទនក៏ត្រាស់បញ្ជា​ឲ្យក្បួនដង្ហែវិលត្រឡប់ចូលព្រះនគរវិញ កាលបើប្រសូតបាន ៥ ថ្ងៃ ព្រះរាជឱរសនេះក៏ត្រូវបានសន្មតព្រះនាមថា សិទ្ធត្ថៈ ប្រែថា សមបំណង ។ ២.ប្រារព្ធថ្ងៃវិសាខបូជាព្រោះជាថ្ងៃត្រាស់ដឹងអនុត្តរសម្មាសម្ពោធិញាណ(Enlightenment)ក្រោយពីចេញបួសបាន ៦ ឆ្នាំ នៅព្រះជន្ម ៣៥ ឆ្នាំ សិទ្ធត្ថកុមារក៏បានត្រាស់ដឹងអនុត្តរសម្មាសម្ពោធិញាណ នៅព្រឹកព្រាង​ថ្ងៃពុធ តិថី ១៥ កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំរកា មុនព.ស. ៤៥ ឆ្នាំ នៅឯពុទ្ធគយា ។
ព្រៈសង្ឃព្រមទាំងពុទ្ធបរិស័ទកំពុងប្រារពពិធី
៣.ប្រារព្ធថ្ងៃវិសាខបូជាព្រោះជាថ្ងៃបរិនិព្វាន(Passing away)ក្រោយពីព្រះអង្គត្រាស់ដឹងនិងផ្សព្វផ្សាយព្រះធម៌អស់រយៈពេល ៤៥ ឆ្នាំរហូតដល់ព្រះជន្មបាន ៨០ ឆ្នាំហើយ ព្រះអង្គក៏ចូល​បរិនិព្វាននៅថ្ងៃអង្គារ តិថី ១៥ កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំ្មម្សាញ់ ព.ស. ១​ ឆ្នាំ នៅឯនគរកុសិនារា ។ ការដែលពោលថាហេតុការណ៍អស្ចារ្យ ព្រោះព្រះអង្គប្រសូត ត្រាស់ដឹង និង បរិនិព្វាននៅតិថី ១៥ កើត ខែពិសាខដូចគ្នា ទោះបីជាថ្ងៃខាងសុរិយគតិ និង ឆ្នាំខាងចន្ទគតិខុសគ្នាក៏ដោយ ក៏ចាត់ថាជាហេតុការណ៍អស្ចារ្យបាន ព្រោះមនុស្សភាគច្រើន​កើតនិងស្លាប់នៅតិថីនិងខែខាងចន្ទគតិផ្សេងៗគ្នា ប៉ុន្តែព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់ទ្រង់ប្រសូត ត្រាស់ដឹង និង បរិនិព្វាននៅតិថី និងខែខាងចន្ទគតិដូចគ្នា ចាត់ទុកថាជាអច្ឆរិយបុគ្គលដែលគួរដល់ការចងចាំរបស់ពិភពលោក ។
ញាតិញោមចំណុះជើងវត្ត
សារសំខាន់នៃថ្ងៃវិសាខបូជា

១.ថ្ងៃវិសាខបូជាចាត់ជាថ្ងៃកំណើតរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា

២.ថ្ងៃវិសាខបូជាចាត់ជាថ្ងៃដែលអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការតាមសម្នើរបស់ពុទ្ធបរិស័ទនៅថ្ងៃទី ១៥ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៩៩​ មើលមតិសម្រេច

៣.ថ្ងៃវិសាខបូជាចាត់ជាថ្ងៃសន្តិភាពពិភពលោកព្រោះព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់បង្រៀនមនុស្សជាតិឲ្យស្វែងរកសន្តិសុខនិង​សន្តិភាពទាំងខាងក្នុងនិងខាងក្រៅ ។

៤.ថ្ងៃវិសាខបូជាចាត់ជាថ្ងៃរំលឹកគុណ គឺ ព្រះមហាករុណាគុណ ព្រះវិសុទ្ធិគុណ និង ព្រះបញ្ញាគុណរបស់ព្រះបរមសាស្តា

៥.ថ្ងៃវិសាខបូជាចាត់ជាថ្ងៃព្រះពុទ្ធព្រោះទាក់ទងនឹងខ្សែជីវិតរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ។

                                                                                                 វត្តទក្ខិណាវ័នពោធិព្រឹក្ស(ព្រែកគយចាស់)












Friday, 7 July 2017

         ពាក្យបុណ្យចូល​ព្រះវស្សា(Pali: Vassa, Sanskrit: Varṣa, both "rain"; Burmese: ဝါတွင်း; Khmer:វស្សា or ព្រះវស្សា; Lao: ພັນສາ or ວັດສາ; Thai: พรรษา or วรรษา,Vietnamese: An cư kiết hạ)​ ក៏ជា​បុណ្យ​ដ៏ធំមួយ​ដែលអាច​ចាត់ទុក​ថា ជា​បុណ្យ​ដែលមាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​នៅក្នុង​ចំណោម​បុណ្យ​ផ្សេងៗ​នៅក្នុង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា។ ជារៀង​រាល់ឆ្នាំ​នៅពេល​ដល់ថ្ងៃ​ខែដែល​ត្រូវប្រារឰ​ពីធី​បុណ្យ​ចូល​ព្រះវស្សា ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ជាអ្នក​កាន់​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​ក៏បាន​នាំគ្នា​ជ្រះថ្លា​រៀបចំ​គ្រឿង​សក្ការៈ និង​គ្រឿង​ឧបភោគ​បរិភោគ​ផ្សេងៗ​សម្រាប់​ឧបត្ថម្ភ​ដល់​ភិក្ខុ​សង្ឃឆាន់ និង ប្រើប្រាស់​ក្នុង​រដូវកាល​ចូលកាន់​ព្រះវស្សា។
   ដើម្បី​ឱ្យ​កាន់តែ​ជ្រាប​ច្បាស់ ទស្សនាវដ្ដី សុខភាពយើង សូម​លើកយក​តំណាល​រឿង​ខ្លះៗនៃ​ប្រវត្ដិ​ពិធីបុណ្យ​ចូល​ព្រះវស្សានេះ​មក​ជម្រាប​ជូន​ក្រោម​ការ​បកស្រាយ​របស់​ភិក្ខុ ហ៊ុំ សុទ្ធា ព្រះគ្រូ​សូត្រ​ឆ្វេង​គង់នៅ​វត្ដ​សំពៅមាស។
ដើម​កំណើត​នៃបុណ្យ​ចូល​ព្រះវស្សា
    ទាក់ទង​ទៅនឹង​បុណ្យ​ចូលព្រះ​វស្សានេះ​ដែរ គឺមាន​ដើមកំណើត​តាំងពី​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​ដែល​ព្រះអង្គ​ទ្រង់​គង់នៅ​មានព្រះ​ជន្ម​នៅឡើយ។ នៅក្នុង​សម័យកាល​នោះ​គឺមាន​រឿងរ៉ាវ​កើតឡើង​ក្នុង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា ទើប​ព្រះអង្គ​ទ្រង់​បញ្ញត្ដិ​នូវពិធី​បុណ្យចូល ព្រះវស្សា​នេះឡើង។ ដូចនេះ​សូម​លើកយក​ប្រវត្ដិ​ត្រួសៗ​នៃពិធី​បុណ្យ​ចូលព្រះ​វស្សា​ដែល​ស្ថិត​នៅក្នុង​គម្ពីរ​ព្រះត្រៃបិដក វិន័យ​បិដក ភាគ​២លេខ៧ ដែលមាន​សម្ដែង​នៅក្នុង​វស្សូ​បនាយិកក្ខន្ធកំ នៅ​ទំព័រ​ទី១។
ពុទ្ធបរិស័ទជួបជុំក្នងឧប្បដ្ឋាសាលា

នៅក្នុង​សម័យ​កាលនោះ ព្រះពុទ្ធ​មាន​ព្រះភាគ​ទ្រង់​គង់នៅ​វត្ដ​វេឡុវន​ជាវត្ដ​ដែល​សម្បូរ​ទៅដោយ​ដើម​ឫស្សី ឬក៏​ហៅថា​ព្រៃឫស្សី​(កលន្ទកនិវាបស្ថាន​ទៀប​ក្រុង​រាជគ្រឹះ)។ គ្រានោះ​ឯង ការ​នៅចាំ​វស្សា​ព្រះមាន​ព្រះភាគ​មិនទាន់​បាន​បញ្ញត្ដិ​នៅឡើយ​ទេ មានន័យ​ថា មិនទាន់​មាន​ពិធី​បុណ្យ​ចូល​ព្រះវស្សា​នៅឡើយ​ទេ។ ពួក​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​នៅក្នុង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​តែងតែ​ត្រាច់​ទៅកាន់​ចារិក​ផ្សេងៗ មានន័យ​ថាធ្វើ​ដំណើរ​ទៅតាម​សេចក្ដី​ប្រាថ្នា​របស់​ខ្លួនឯង ដោយ​ភិក្ខុខ្លះ​ធ្វើ​ដំណើរ​អស់​ហេមន្ដ​រដូវខ្លះ អស់​គិម្ហ​រដូវខ្លះ និង​អស់​វស្សាន​រដូវខ្លះ ដោយ​មិនមាន​ពេល​សម្រាក​ខែណា​មួយឱ្យ​ពិតប្រាកដ​នៅកន្លែង​ណាមួយ​នោះទេ ដោយ​ត្រាច់​ទៅតាម​ចិត្ដចង់។ ដូចនេះ​ហើយ​ពួក​មនុស្ស​ទាំងឡាយ​ក៏​ពោលទោស​តិះដៀល​ដល់ភិក្ខុ​នោះថា ពួក​ភិក្ខុ​ទាំងអស់​នេះ​ជាសមណៈ​ជាសក្យបុត្ដិយ៍ មិនសម​នឹងត្រាច់​ទៅកាន់​ចារិក​អស់​ហេមន្ដ​រដូវខ្លះ អស់​គិម្ហ​រដូវ​ខ្លះ អស់​វស្សា​រដូវខ្លះ ដោយ​មិនមាន​ពេល​សម្រាក​នោះទេ។ ហើយ​ការ​ត្រាច់នេះ​គឺ​ត្រាច់​ទៅដើរ​ជាន់ស្មៅ​ស្រស់​ទាំងឡាយ បៀតបៀន​នូវវត្ថុ​ដែលមាន​ជីវិត​មាន​ឥន្ទ្រីយ​តែ១ ញ៉ាំង​ឱ្យសត្វ​តូចៗ​ជាច្រើន​ឱ្យដល់​នូវសេចក្ដី​វិនាស​សោះ សូម្បី​ពួក​បរិព្វាជក​មាន​លទ្ធិ​ដទៃ(ពួក​ដែលកាន់​សាសនាផ្សេងៗ)​ក៏គេមាន​រដូវ​ចូល​វស្សា​ដែរ។ សូម្បី​តែ​ពួកសត្វស្លាប​នេះទៀត​សោត​ក៏គង់​ធ្វើ​សម្បុក​លើចុងឈើ​ទាំងឡាយ​ហើយ​នឹង​សម្ងំ​ឈប់​សម្រាក​នៅចាំ​វស្សា​ដែរ ចម្លែក​តែពួក​សមណៈ​ជា សក្យបុត្គិយ៍​នេះ​មិនមាន​ចាំវស្ស​សោះ​អ៊‌ីចឹង។ កាល​មនុស្ស​ទាំងនោះ​កំពុង​ពោលពាក្យ​តិះដៀល​បន្ដុះបង្អាប់ ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​ក៏បាន​ឮច្បាស់ ហើយ​ក៏បាន​យកពាក្យ​ទាំងនោះ​ទៅ​ក្រាប​ទូលសេចក្ដីនុ៎ះ​ចំពោះ​ព្រះមាន​ព្រះភាគ។ ព្រះមាន​ព្រះភាគ​ទ្រង់​ធ្វើនូវ​ធម្មី​កថា​ក្នុងវេលា​នោះឯង​រួចហើយ ទើប​ទ្រង់ត្រាស់​ហៅភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​មកអនុញ្ញាត​ថា ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​តថា​គតអនុញ្ញាត​ឱ្យភិក្ខុ​ចូល​វស្សា ប៉ុន្ដែ​ទ្រង់​មិនទាន់​បាន​កំណត់​ថាពេលណា​ឱ្យចូល​វស្សា​នោះទេ។ ក្រោយមក​ទៀត​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​ក៏នាំគ្នា​ឆ្ងល់ថា រដូវ​មានតែ​បីនោះ​ទេ តើ​ត្រូវ​ចូលរដូវ​មួយណា? ភិក្ខុ​ទាំងនោះ​ក្រាបទូល​សេចក្ដី​នុ៎ះ​ចំពោះ​ព្រះមាន​ព្រះភាគ។ ព្រះអង្គ​ព្រះត្រាស់​ថា ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​តថាគត​អនុញ្ញាត​ឱ្យអ្នក​ទាំងឡាយ​ចូល​វស្សា​នៅក្នុង​វស្សាន​រដូ​វ​(រដូវភ្លៀង)។ ហើយ​ថ្ងៃចូល​វស្សា​គឺមាន​២ដង គឺថ្ងៃ​បុរិមិកាវស្សា (ចូល​វស្សាមុន)និងថ្ងៃ​បច្ឆិមិកាវស្សា​(ចូលវស្សា​ក្រោយ) ភិក្ខុ​គួរចូល​វស្សា​ក្នុងថ្ងៃ​បន្ទាប់នៃ​ថ្ងៃពេញបូណ៍មី​ខែអាសាធ​(ថ្ងៃ១រោចខែ អាសាធ)​ចូលវស្សា​មុន ហើយ​ថ្ងៃដែល​ចូលវស្សា​ទី២​គឺពេញបូណ៍មី​ខែអាសាធ​(ថ្ងៃ១រោច​ខែស្រាពណ៍) ដោយ​ត្រូវ​ចូល​ជារៀង​រាល់ឆ្នាំ ភិក្ខុណា​ដែល​មិនចូល​គឺត្រូវ​អាបត្ដិទុក្កដ​(ទោស) ហើយ​រយៈពេល​ដែល​ចូល​វស្សានេះ​គឺមាន​បីខែ​(ខែខ្មែរ)។ ចំពោះ​មូលហេតុ​ដែលចូល​ព្រះវស្សា​ចែកចេញ​ជាពីរ​នេះគឺ​ដោយសារ​តែភិក្ខុ​ខ្លះមាន​ធុរៈ​សំខាន់​ដែល​មិនអាច​ចូលវស្សា​លើកទី១​បាន។ ដូចនេះ​ត្រូវលើក​ទៅ ចូល​វស្សា​លើកទី២​វិញ​ដែលមាន​រយៈពេល​បីខែ​ដូចគ្នា។
សារៈ​សំខាន់​នៃបុណ្យ​ចូល​ព្រះវស្សា
 ពិធី​បុណ្យចូល​ព្រះវស្សា​មានសារៈ​សំខាន់​ណាស់​ចំពោះ​ភិក្ខុសង្ឃ សាមណេរ​ដែល​បានចូល​បួស​ជាសមណៈ ព្រោះ​ថាកាល ព្រះវស្សា​ដែល​ព្រះពុទ្ធ​ទ្រង់​បញ្ញាត្ដិ​កាលត្រីមាស​៣ខែនេះ​ដូចជា ៖
ត្រៀមដង្ហែទានប្រទក្សិណព្រះវិហារ

  • ធ្វើឱ្យ​ភិក្ខុ​សាមណេរ​ទទួលបាន​សង្រួម​នៅក្នុង​ឥន្ដ្រី​សំវរៈ
  • បានផ្ដល់​ឱកាស​ដល់ភិក្ខុ​មាន​សិទ្ធិ​ទទួល​អនុមោទនា​នៃទាយក​ទាយិកា
  • ទទួល​បាន​អានិសង្ឃ​នៃការ​កាន់​ព្រះវស្សា
  • បង្កើន​សេចក្ដី​ជ្រះថ្លា​ដល់ពុទ្ធ​បរិស័ទ​ទាំងអស់
  • អាចបង្កើត​សាមគ្គីភាព​រវាងភិក្ខុ និង​ភិក្ខុ​នៅក្នុង​អាវាស។
  • មាតា ឬ​បិតាឈឺ
  • គ្រូ​ឧបជ្ឈយ៏​មាន​អាពាធ
  • មានការ​និមន្ដ​ពីពួក​បរិស័ទ។

តើភិក្ខុ​ដែលចូល​ព្រះវស្សា​អាច​និមន្ដ​ចេញក្រៅ​បានដែរ​ឬទេ?
តាម​ព្រះពុទ្ធ​បញ្ញត្ដិ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ហាម​មិនឱ្យ​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ទាំងអស់​ដែលគង់​ក្នុង​អារាមនីមួយៗ​ចេញពី​វត្ដ​ដោយ​កន្លង​រាត្រី​បាន​នោះទេ ក្នុងកាល​នៃការ​ចូលកាន់​ព្រះវស្សា​៣ខែ​នោះ។ ប៉ុន្ដែ​ដោយមាន​ការទូល​សុំពី​ពួក​បរិស័ទ និងភិក្ខុ​សង្ឃ ព្រះមាន​ព្រះភាគ​ទ្រង់​អនុញ្ញាត​សត្ដហៈ​ចំនួន​៧ថ្ងៃ ដោយ​មានហេតុ​កើតឡីង​ចំពោះ​ភិក្ខុ​ដូចជា ៖
បើមិន​មានហេតុ​ទាំងអស់​ខាងលើ​នោះទេ ភិក្ខុ​មិនអាច​និមន្ដ​ចេញពី​អារាម​ដោយ​កន្លង​រាត្រី​បាន​នោះទេ។
ពិធី​បុណ្យ​ចូល​ព្រះវស្សា
ពិធី​បុណ្យ​ចូល​ព្រះវស្សា​នេះគេ​ប្រារឰ​ដោយ​ចែកចេញ​ជាពីរ​ផ្នែក គឺ​ផ្នែក​ពុទ្ធបរិស័ទ និងផ្នែក​ព្រះសង្ឃ។
ទានព្រះវស្សា

ប្រគេនចង្ហាន់ដល់ព្រះសង្ឃ

ពុទ្ធបរិស័ទជួបជុំក្នងឧប្បដ្ឋាសាលា
1 . ផ្នែក​ពុទ្ធ​បរិស័ទ ៖ នៅល្ងាច​ថ្ងៃ១៥កើត​ខែជេស្ន នាំគ្នា​ប្រារឰ​កិច្ចថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះសមាទាន​សីល បន្ទាប់មក​និមន្ដ​ព្រះសង្ឃ ចំរើន​ព្រះបរិត្ដ និង​សម្ដែង​ធម៌​ទេសនា។ លុះព្រឹក​ឡើង​ថ្ងៃ១រោច​ខែអាសាធ ពេកព្រឹក​ប្រគេន​យាគូ​ដល់​ព្រះសង្ឃ ហើយ​ថ្ងៃត្រង់​វេរចង្ហាន់​បិណ្ឌបាទ​ព្រមទាំង​សំពត់​សាដក និង​បរិក្ខារ​ផ្សេងៗ​មាន​ទាន ធូប ប្រេង តែ ស្ករ​ជាដើម ប្រគេន​ព្រះសង្ឃ​ដោយ​ឆ្លង​ជាកិច្ច​បង្ហើយ​បុណ្យ។
2 . ផ្នែក​ព្រះសង្ឃ ៖ នៅល្ងាច​ថ្ងៃ១រោច​ខែអាសាធ​វេលា​ម៉ោង​៦យប់​ព្រះសង្ឃ​ទាំងអស់ក្នុង​វត្ដអារាម​ផ្សេងៗ បានជួប​ជុំគ្នា​នៅក្នុង​ព្រះវិហារ ដើម្បី​ប្រារឰ​ពិធី​ចូលកាន់​ព្រះវស្សា ដោយមាន​ព្រះគ្រូ​ចៅអធិការ​ជាអ្នក​ដឹកនាំ​កិច្ចនោះ។ ជាដំបូង​ភិក្ខុ​ទាំងអស់​នាំគ្នា​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះបន្ទាប់​មកធ្វើ​ពិធី​កំណត់​ការ​ចូលកាន់​ព្រះវស្សា​តែម្ដង។
ដំបូន្មាន​អ្នក​ប្រឹក្សា
ឆ្លងតាម​ការ​បរិយាយ​ខាងលើ​នេះ អាច​បញ្ជាក់​បានថា​បុណ្យ​ចូលកាន់​ព្រះវស្សា​នេះជាបុណ្យ​មួយដែល​សំខាន់​មួយ​នៅក្នុង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា។ ដូចនេះ​សូមឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​យកចិត្ដ​ទុកដាក់​ចំពោះ​បុណ្យ​ចូលព្រះ​វស្សានេះ​ឱ្យដូចជា​បុណ្យ​ធំៗ​ដទៃទៀត​ផងដែរ សម្រាប់​ព្រះសង្ឃ​មិនមាន​អ្វីជា​ទីពឹង​ក្រៅពី​ពុទ្ធបរិស័ទ​នៅពេល​ដែល​គង់ចាំ​ព្រះវស្សា​នោះទេ។
ប្រភព ៖ វត្តទក្ខិណាវ័នពោធិព្រឹក្ស

Monday, 28 September 2015

Phra Ratana Tray (Three Jewels )

1. Buddha
The Buddha means the Enlightened or Awakened One, having realized the Noble Truths. He is the founder of the unexcelled Buddhism, being perfect in the threefold virtue. The Buddha is the compassionate, wise Guide, the Torch Bearer, the Teacher who clearly shows the way to those who are willing to follow the advice. He is a noble sage, a noble saint, an Arahant. He is a perfectly Enlightened One. He had perfected both wisdom (vijjā) and conduct (caraṇa). He has been successful in achieving a good destiny. He knows the whole world. He is the teacher of all beings. Because of all these qualities the Buddha is a very Fortunate Being.
2. Dhamma
           The word Dhamma (in Sanskrit, Dharma) is often used to refer to the Buddha's teachings, but it also means the eternal truth which the teachings convey to us. Dhamma is threefold: the Dhamma that we study, that which we practice, and the Dhamma of Realization. Having been enlightened into the so-called 84,000 Dhamma-khandha (Aggregates or items of Dhamma), The Buddha shouldered the task of disseminating parts of the Dhamma of His discovery that would be conducive to beings' happiness, progress, peace and security. His teachings being based on the listeners' tendency and maturity, He knew how to teach them part of the Dhamma that suited their capacity for practice. This is so that they could be blessed with peace, progress and prosperity for their lives.
The Dhamma contains the truth or the solution the Buddha discovered for the problems faced by man. It is out of compassion for the people in the world that the Buddha preached this Dhamma. This well preached Dhamma is pleasant in the beginning, pleasant in the middle and pleasant in the end. This Dhamma brings about immediate results for those who practice it diligently. This Dhamma is open to all and invites you to 'come and see'. It certainly protects those who diligently follow it. It leads one to the noblest of goals, to Nibbāna. To reach this goal the wise people have to realize this Dhamma by themselves.
          The Dhamma taught by the Buddha has been organized into three groups called Piṭaka or baskets. This work had been completed by the Arahats who lived in the ancient time. The three divisions are given the names: Vinaya, Suttanta, and Abhidhamma
          The Vinaya Piṭaka contains the rules and regulations of disciplines for the monks and nuns to follow. The Suttanta Piṭaka consists mostly of discourses on Dhamma delivered by the Buddha at various times. Abhidhamma is the highest exposition of Dhamma in the final analysis.

ក្នងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិ វត្តទក្ខិណាវ័នពោធិព្រឹក្ស(ព្រែកគយចាស់) សូមប្រគេនពរនិងជូនពរដល់ ព្រះសង្ឃ មួយអន្លើដោយញាតិញោមប្រជាមិត្រពុទ្ធបរិស័ទគ្រប់ទិសទី ជួបប្រទះតែសេចក្តីសុខ សេចក្តីចម្រើន រកហូបមានបាន សុខភាពបរិបូណ៌ ធ្វើដំណើរប្រកបដោយសុវត្ថិភាពគ្រប់ពេល ពុទ្ធពរ ៤ ប្រការគឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ ​ ព្រមទាំងព្រមទាំងសម្បត្តិ ៣ ប្រការគឺ សម្បត្តិមនុស្ស សូមទាន់ព្រះសីអារ្យ សម្បត្តិទេពតា សូមទាន់ព្រះអង្គសមោធាន សម្បត្តិព្រះនិព្វាន ជាឯកន្តបរមសុខកុំបីខាន សូមអនុមោទនា ។

Wednesday, 26 February 2014

​​Kamma in Buddhism

Kamma in Buddhism

As Buddhists, we must understand kamma (action and the result of action) as it is explained in Buddhism. We should not blindly follow the kamma teachings of other religions; otherwise, we will pitifully spin around according to kamma without being able to get beyond its power or realize its end.

Why do we need to know the essence of Kamma? Because our lives are inseparable from it and happen according to it. To be more precise, we can say that life is actually a stream of kamma. Desire to do deeds (kamma) causes one to perform actions and receive the results of those actions; then, desire to do deeds arises again and again endlessly. Therefore, life is merely a pattern of kamma. If we rightly understand kamma, we can lead our lives at peace, without any problems or suffering.

លោកប្រធានាធិបតីស្រង់ទឹកព្រះ
There are two primary kamma doctrines. One has been taught since before the Buddha’s time and is still taught outside Buddhism; the other is the Buddhist principle of kamma. The first doctrine presents only half of the story. In that doctrine, one cannot conquer kamma and remains always under its domination; one actually desires to be under its power and asks for its help, without ever trying to fight for one’s own liberation. One thus performs kamma as if accumulating assets for more satisfactory rebirth. One never thinks of ending kamma. One expects to rely on it instead of trying to end it. In Buddhism, we can understand kamma up to the level that we can conquer it and be liberated from it, that is, not carry the burden of kamma any more. We neither sit waiting for things to happen, nor leave our fate in the hands of gods, nor follow superstitions like purifying our kamma in sacred rivers.

To be beyond kamma seems incredible to most people; they may consider it a deception or a salesman’s trick. Nonetheless, it really is possible if we take the Buddha as our True and Noble Friend. This will help us in practicing the complete set of Ten Rightnesses: the noble eightfold path plus right insight knowledge and right liberation in accordance with the law of specific conditionality (idappaccayata). In such practice, there is no foolish feeling that leads to desire for the various results of kamma (actions). A doctrine master from Southern India and contemporary of the Buddha heard that the Buddha taught the cessation of kamma. He then sent his disciples to ask the Buddha questions and to ask for His instructions. This well-known story is told in the Solasapanha, Parayanavagga of the Khuddakanikaya in the Pali Canon. Many people learn the Buddha’s answers from this story and take them for study and practice.

Nowadays, wrong teachings concerning kamma are publicized in books by various Indian and Western writers under titles such as "Kamma and Rebirth." Although they are presented in the name of Buddhism, they are actually about kamma and rebirth as understood in Hinduism. So the right teaching of Buddhism is misrepresented. This should be recognized and corrected so that the Buddhist kamma principle can be preserved in its undistorted essence. The Buddha accepted as correct — that is, as not a wrong understanding of kamma — the half-formed teaching concerning good and evil deeds and their results that was presented before his time and outside his teaching. However, he added to it a final aspect, namely, the end of kamma, which is the essential Buddhist principle, thus completing the teaching on kamma. This cessation of kamma goes by two names. It can be called “the third kind of kamma” because there are good deeds, evil deeds, and the kamma leading to the end of both good and evil deeds. Sometimes four kinds of kamma are distinguished: good deeds, evil deeds, mixed deeds, and the kamma that is the end of all kamma. When enumerated in this fourfold way, the additional kamma taught in Buddhism becomes the fourth kind of kamma. However, if we take mixed kamma as falling under good actions and evil actions, then there are only three kinds of kamma, with the kamma that ends all kamma as the third kind again. This three-fold formulation is easy, convenient, and concise. If the third kind of kamma is left out, the teaching misses the essence of kamma in the true Buddhist sense.

Kamma and Rebirth: Rebirth occurs every time one does a deed, and that rebirth occurs spontaneously at the moment of action. We need not wait for rebirth to come after death, as is generally understand in the worldly sense. When one thinks and acts, the mind is spontaneously changed through the power of desire and clinging, which lead immediately to becoming and birth in accordance with the law of Dependent Co-origination (paticca-samuppada). There is no need to wait for physical death in order for rebirth to occur. This truth should be realized as the true teaching of Buddhism, as a core principle of the original, pristine Buddhism that states there is no self (atta) to be reborn. How the concept of rebirth after death crept into Buddhism is difficult to explain, and we need not concern ourselves with it. Simply preventing rebirth within the stream of Dependent Co-origination is enough for us to be free. Stopping egoistic rebirth is truly in accordance with Buddhism, and such action will be the kind of kamma that can be taken as refuge. When a good deed is done, goodness spontaneously arises; when an evil deed is done, evilness spontaneously arises. There is no need to wait for any further results. If there will be any birth after death, that rebirth only occurs through the kamma one has done in this very life and the results of which have already occurred here. We need not worry about rebirth such that it obstructs our practice.

Receiving the Fruits of Kamma: We should see the truth that a mind performing a deed is kamma itself and the subsequent mind is the result of that kamma. Other results that follow it are only uncertain by-products, since they may or may not occur, or do not keep up with our expectations due to other interfering factors. That the results of actions occur for the minds performing them is most certainly in line with the Buddhist principle that there is no self or soul to be reborn, as stated by the Buddha in the Kevatta Sutta. To hold the view that a soul or somebody is reborn deviates from the truth of not-self. Whenever a good or evil deed is done, goodness or evilness spontaneously arises accordingly without having to wait for later results. Nonetheless, most people expect certain results according to their wishes; then, they are disappointed when other factors interfere. Such intervening circumstances may lead one to hold a wrong view that good actions brings bad results and bad actions brings good results. We should be careful of this wrong view and should develop right understanding concerning the fruits of kamma.

Our understanding of how the results of kamma are received must always be self-apparent, immediate, and inviting of inquiry, and should never contradict the truth that the five aggregates of human life are not-self. Mind is merely a phenomenon pushed this way and that by conditions, stimulated to do things by environmental factors. The resulting reactions are accepted and regarded as good or evil according to one’s feelings of satisfaction or dissatisfaction. Either kind pushes us into suffering, thus we should aim at ending kamma and getting beyond it. Then, we will have realized, awakened, and fully blossomed, which is genuine Buddhahood.

There is a moralistic teaching of kamma that retains an illusion of self that owns this and that. This version contradicts the principle of not-self stressed by the Buddha. We should correctly understand this perspective; otherwise, we will not benefit from practicing kamma teachings, since we will not be able to go beyond kamma. Endlessly remaining under the power of kamma is not the kamma teaching of Buddhism. Instead, wholeheartedly practice the kamma that ends all kamma. This will prevent us from unwittingly going astray.

Activity & Reactivity: The actions or movements of sentient beings that are done with volition, particularly that of craving and arising through defilements, are called kamma. An activity that is not caused by defilement, for example, one with an Arahant’s intention, is not called “kamma”; it is called "kiriya (activity)." The result of kiriya is called "patikiriya (reaction)," while the result of kamma is called "vipaka (fruit of action)." These results occur justly in accordance with the law of nature. Ordinary people have ordinary volitions (cetana) as the causes of their actions, which are consequently kamma. Good volition leads to good action; evil volition leads to evil action. Through moral and cultural training, everybody is taught to do good deeds that do not cause trouble to others and bring good results to everyone. Therefore, kamma concerns the law of nature and is scientific.

Types of Kamma: There are many types of kamma depending on the characteristics of the deeds and their doers. Some act with selfishness concerning the selves they desire to be. Some perform actions that lead to the ending of the self-illusion and the realization of Nibbana. Some people are pleased with worldly prosperity, others with heavenly prosperity, and some with the realization of Nibbana, such that they always seem to contradict each other. Some like to show off their good deeds, while others perform their good deeds secretly. Some proclaim their meritorious deeds with fanfare, while others do not need such fanfare. Some do their deeds with excessive ritual, while others do theirs without any ceremony at all. Some do theirs out of magical or superstitious fear, while others do theirs properly as Buddhist practice. Obviously, there are many types of kamma. Nevertheless, they all can be classified into two categories: those with self and for the sake of self, and those that aim for the ending of self-clinging and selfishness. Some do deeds in a business-like manner, expecting excessive profits. Others wish for the end of the vicious circle of life and death. Look for yourselves! Ordinary people do good deeds merely for the sake of inordinate profits.

Kamma and Not-Self: The question of kamma and not-self is confusing and difficult to understand for various reasons. A monk once asked the Buddha, "How does kamma done by not-self give results for self?" This question arose because of the teaching on not-self that points out how the "actor" is merely a mind-body process void of self. After an action (kamma) is done by a selfless mind-body, how could it have any results for a "self" who is the "doer" who intentionally did that deed. The new concept of not-self contradicts the old concept of self. There is a self that claims to be not-self and does things in the name of not-self, but the sense of self still exists to receive the results of the deeds. Hence, this monk’s question. If we see it rightly, we will understand that when the mind-body is not-self, the results of its actions will happen to a selfless mind-body, also. However, if that mind-body is full of a sense of self, the results of its actions will always happen to this apparent self If kamma is not-self, its result will be not-self, and what occurs in accordance with kamma will be not-self. The things, whether human or animal, that we conventionally speak of as "actors (doers of kamma)" will also be not-self. The facts of kamma and not-self are never separate and never oppose each other.

The ending of kamma is the same thing as Nibbana, in other words, is synonymous with Nibbana. From where, then, come the teachers who instruct the people that death is the end of kamma? When someone dies, people murmur, "oh well, his kamma is finished." Moreover, they often say that one dies according to ones merits and kamma, without realizing that what is happening to them now is also according to their good and bad kamma, until they really reach the end of kamma, namely, Nibbana.

Nibbana is freedom from kamma and its results. Further, Nibbana is freedom from the vicious samsara (cyclic existence) that keeps spinning according to kamma. Nibbana, therefore, is lovely and loveable, not frightening in the least. Even so, people prefer being trapped within the vicious cycles of birth and death according to their kamma, particularly the kamma they desire as a result of their defilements, although they never really get what they wish. Those who have big egos will normally hate and fear the end of kamma because ego-self desires kamma-results that appear lovely according to its viewpoint.

Kamma is attachment (upadhi) or burden. When one performs kamma, life happens according to kamma, that is, one is bound by kamma no matter whether it is good or evil kamma. Good kamma makes one laugh and bad kamma makes one cry, but both weary us almost to death. Even so, people still like to laugh, sice they misunderstand that good kamma is great virtue. When kamma does not bind our lives, it is as if there are no chains on our legs, whether iron chains or diamond-studded golden chains. Life becomes a burden when it is weighed down by kamma and we have to carry and support it. The end of kamma makes our lives light and free, but only a few people appreciate this as it is obscured by the veils of atta (self).

In conclusion, as Buddhists let’s try to do only the kamma that is the end of kamma. When we see that kamma has occupied and ruled our lives, we will strive to practice, improve ourselves, and fight in every possible way to triumph over both good and evil kamma, so that none of them will oppress our minds. Let’s develop minds that are clean, clear, and calm because no kamma and no results disturb it. Nowadays, most people understand kamma as something bad and undesirable. This is correct because both good and evil kamma are despicable in that they cause the vicious cycles of birth and death to go on without cessation.

Kamma in Buddhism is that kamma (action) which leads to the end of all kamma so that life is above and beyond kamma. Far from despicable, it is something to be understood and fully integrated into our lives. "Living beyond kamma" is something to be realized and attained.


        Mokkhabalarama, Chaiya
        April 7, 1988

Thursday, 13 February 2014

                            អត្ថ​ន័យ​​ និង​ប្រវត្តិ​​ពិធី​បុណ្យ​​មាឃ​បូជា​


​​អត្ថ​ន័យ​​ពិធី​បុណ្យ​មាឃ​បូជា​ គឺជា​ការ​រំលឹក​ដល់​​សា​វ័ក​​សន្និ​បាត​នៃ​ព្រះ​​សក្យមុនី សម្មាសម្ពុទ្ធដ៏អស្ចារ្យ​​ដែល​កម្រ​នឹង​កើតមាន ហើយ​​​ត្រូវបាន​ចាត់​ទុក​ជា​ថ្ងៃ​ប្រវត្តិ​​សាស្ត្រ​នៅ​ក្នុង​សាសនា​ព្រះពុទ្ធ ។ ព្រះ​តេជ​គុណ​​លាង សុវណ្ណ ផយ​បណ្ឌិតោ​ ភិក្ខុ​ធម្មកថិក នៅ​វត្ត​សំពៅ​​មាស​​បាន​មាន​ថេរដីកា​ថា ភាព​អស្ចារ្យ​​ទី១​ការ​ប្រជុំ​សា​វ័ក​​​ប្រកប​ដោយ​អង្គ​៤ ឬ​ហៅថា ​ចតុរង្គ​សន្និ​បាត​ ដែល​​មាន​តែ​ម្តង​គត់​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​​សាសនា​ ហើយ​ការ​ជួប​ជុំ​ប្រកប​​ដោយ​អង្គ​៤ នោះ​​មាន​ដូច​ជា ៖
-អង្គ​ទី​១ ជា​ថ្ងៃ​ពេញ​បូរមី​ទី១៥ កើត ខែ​មាឃ
-អង្គ​ទី​២ ​ការ​ជួប​ជុំ​​នោះ​មាន​ភិក្ខុ​ចំនួន​១.២៥០​រូប
-អង្គ​ទី​៣ ​ការ​ជួប​ប្រជុំ​​ភិក្ខុ​ទាំង​​១.២៥០​រូប គឺជា​​ការ​ជួប​ដោយ​ឯក​ឯង មិ​ន​មាន​ការ​​ណាត់​ទុក​
-អង្គ​ទី​៤ អង្គ​ប្រជុំ​​សាវ័ក​សុទ្ធ​​​តែ​ជា​ព្រះ​អរហន្ត​ ដែល​​បាន​សម្រេច​នូវ​អភិញ្ញាណ​៦ មាន​ន័យ​ថា អង្គ​សាវ័ក​សុទ្ធ​តែ​ជាអ្នក​ចេះ​ហោះ​ហើរ​ទាំង​អស់ ។
នៅ​ក្នុង​​ការ​ប្រជុំ​​នោះ​មាន​ចំណុច​សំខាន់​មួយ​ដែល​គួរ​កត់​សម្គាល់​ ​ព្រះ​អង្គ បាន​​ប្រកាស​នូវ​ឱវាទ​បាតិ​មោ​ក្ខ​ ដែល​ព្រះ​អង្គ​​បាន​សម្តែង​នូវ​ពាក្យ​ទូន្មាន​ខ្លីៗ​ ប៉ុន្តែ​​មាន​ន័យ​ខ្លឹម​​​​សារ​​​ហៅ​ថា ​​បេះដូង​​នៃ​សាសនា​ បេះដូង​នៃ​ព្រះ​ធម៌ ​។ ​ភាពអស្ចារ្យ​​​ទី២ និយាយ​​ពី​ការ​ដាក់​ព្រះ​​ជន្មាយុ​សង្ខារ នៅ​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​​ទី១៥ កើត​​ខែ​មេឃ ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រកាស​ដាក់​​ជន្មាយុ​សង្ខារ​ថា ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​អំណឹះ​ពីថ្ងៃ​នេះទៅ​៣​ខែ​ខាង​មុខ ​តថាគត​នឹង​ចូល​បរិ​និព្វាន​ ។ ​ការ​ដាក់​ជន្មាយុ​សង្ខារ​នេះ គឺជា​ការ​​បង្ហាញ​នូវ​សភា​ព​មិន​ទៀង​នៃ​សង្ខារ​ដែល​​កើត​មក​ហើយ ​រមែង​រលត់​ទៅវិញ​​ជាធម្ម​តា ដើម្បី​​ឱ្យ​យើង​​ទាំង​អស់​គ្នា​​បាន​ពិចារណា​ថា សត្វ​លោក​ទាំង​អស់ គឺស្ថិត​ក្នុង​​ភាព​មិន​ទៀង​ទាត់​​ គ្មាន​នរណា​ម្នាក់​អមតៈ​ឡើយ សូម្បី​​តែ​ព្រះ​អង្គ​បាន​ត្រាស់​​ជា​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ ហើយ​ក៏​​គង់​នឹងចូល​​បរិនិ​ព្វាន​​​ដែរ ​។ ​
នេះ​ជា​ចំណុច​សំខាន់​​ដែល​ព្រះ​អង្គ​​បាន​ផ្តល់​ការ​គិត​មួយ​ដ៏ធំ​ដល់​សត្វ​លោក គឺថា​មុន​ពេល​ដែល​យើង​​ស្លាប់ តើ​យើង​ត្រូវធ្វើ​អ្វីខ្លះ យើង​បាន​កសាង​ស្នាដៃ​អ្វីខ្លះ កសាង​សេចក្តី​ល្អ​អ្វីខ្លះ បាន​​ដុស​ខាត់​​សំអាត​ចិត្ត​ប្រព្រឹត្ត​ខ្លួន​ឱ្យ​​មាំមួន​អ្វី​ខ្លះ បាន​ផល​ប្រយោជន៍​​អ្វី​ខ្លះ​ដល់​ខ្លួន​​ឯង និង​​អ្នក​ដទៃ​ ហើយ​នេះក៏ជា​ការ​ពញ្ញាក់​ស្មារតី​​ ដើម្បី​ឱ្យ​ជន​ទាំង​ឡាយ​យក​ដំណើរ​នេះ​​មក​គិតពិចារណា ៕

Friday, 31 January 2014


ឧបាសក ឧបាសិកាអញ្ជើញមកសមាទានសីលនាថ្ងៃឧបោសថ

អានិសង្ស​នៃសីលសម្បទា ៥

អានិសង្ស​នៃសីលសម្បទាមាន ៥ យ៉ាង

១.​ សិលវា សីលសម្បន្នោ អប្បមាទាធិករណំ មហន្តំ ភោគក្ខន្ធំ អធិគច្ឆតិ  ​​​​​​ បុគ្គលមានសីល​បរិបូណ៌ដោយសីល      រមែងបាននៅគំនរទ្រព្យច្រើន មានសេចក្តីមិនប្រមាទជាហេតុ ។

២. សីលវតោ សិលសម្បន្នស្ស កល្យាណោ កិត្តិសទ្ធោ អព្ភុគ្គច្ឆតិ កិត្តិសព្ទរបស់បុគ្គលអ្នកមានសីល បរិបូណ៌ដោយសីល តែងផ្សាយទៅសព្វទិស ។

៣. សីលវា សីលសម្បន្នោ យំ​ យទេវ បរិសំ ឧបសង្គមតិ​ យទិ ខត្តិយបរិសំ យទិ ព្រហ្មណបរិសំ យទិ   គហបតិបរិសំ យទិ សមណបរិសំ វិសាទោ ឧបសង្គមតិ អមង្គុភូតោ បុគ្គលមានសីល​បរិបូណ៌ដោយសីល ចូលទៅរកបរិស័ទណាៗទោះជាខត្តិយបរិស័ទក្តី ព្រាហ្មណបរិស័ទក្តី គហបតិបរិស័ទក្តី សមណបរិស័ទក្តី រមែងក្លៀវក្លាមិនមានមុខឪនចុះ ។

៤.​ សីលវា សីលសម្បន្នោ អសម្មូឡ្ហោ កាលំ ករោតិ បុគ្គលមានសីល​បរិបូណ៌ដោយសីល  រមែងមិនវង្វេង មុននិងធ្វើមរណកាល ។

៥. សីលវា សីល​សម្បន្នោ កាយស្ស ភេទា ណា បរំ មរសុគតឹ សុត្តំ លោកំ ឧបបជ្ជតិ ​បុគកលមានសីល​​​​​ បរិបូណ៌ដោយសីល  លុះបែកធ្លាយរាងកាយ បន្ទាប់ពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ តែងបានទៅកើតក្នុង សុគតិ សួគ៌ ទេវលោក ៕

ពិចារណា​ដល់​សេចក្ដី​ល្អ​របស់​គេ
ពិចារណា​ដល់​សេចក្ដី​ល្អ​របស់​គេ


      ជា​ធម្មតា​មនុស្ស​យើង​ដោយ​ទូទៅ ម្នាក់ៗ​ រមែង​មាន​ចំណុច​ល្អ​ខ្លះ មាន​ចំណុច​អាក្រក់​ខ្លះ និង​រក​មនុស្ស​ល្អសុទ្ធ មិន​ឲ្យមាន​ចំណុច​ខ្វះ​ខាត​សោះ​នោះ​មិន​បាន​ឡើយ។

     មាន​ចំណុច​ខ្លះ យើង​ថា​ល្អ អ្នក​ដទៃ​ថា​មិន​ល្អ​ ចំណុច​ខ្លះ​ទៀត យើង​ថា​មិន​ល្អ តែ​អ្នក​ដទៃ​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​យើង​ក្រោធ​នោះ គឺ​ជា​ចំណុច​ខ្សោយ ឬ​ចំណុច​ខ្វះខាត​របស់​គេ​ម្យ៉ាង ឬ​អាច​ជា​ផ្នែក​ដែល​មិន​ត្រូវ​ចិត្ត​យើង។ កាល​បើ​ចំណុច​មិន​ល្អ​របស់​គេ ឬ​ផ្នែក​ណា​មួយ​របស់​គេ​ដែល​មិន​ត្រូវ​ចិត្ត​យើង​នោះ ធ្វើ​ឲ្យ​យើង​ក្រោធ​ខឹង យើង​កុំ​ចេះ​តែ​នឹក​ដល់ចំណុច​នោះ ផ្នែក​នោះ​របស់​គេ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ គប្បី​បែរ​ទៅ​មើល​ឬ​រលឹក​ដល់​សេចក្ដី​ល្អ​របស់​គេ​ផង សេចក្ដី​ល្អ​មាន​ដោយ​ការ មាន​ដោយ​វាចា និង​មាន​ដោយ​ចិត្ត។

    ម្យ៉ាង​ទៀត​ ដែល​ថា​គេ​ជា​មនុស្ស​មិន​ល្អ ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​យើង​ក្រោធនោះ គឺ​ដោយ​សារ​តែ​លោភៈ​ទោសៈ​មោហៈ​ក្នុង​ខ្លួន​របស់​គេ​ហ្នឹង​ឯង ទើប​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​ទៅ​ជា​មនុស្ស​មិន​ល្អ​យ៉ាង​នេះ​មួយ យ៉ាង​នោះ​មួយ។ ក្នុង​មនុស្សម្នាក់ៗ ទោះ​ជា​អាក្រក់​សាមាន្យ ឬ​សាហាវ​យង់​ឃ្នង​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​បើ​ដក​យក​លោភៈ ទោសៈ និង​មោហៈ​ចេញ​អស់​ហើយ ក៏​គឺ​ជា​ព្រះ​អរហន្ត​ដែល​គួរ​ឲ្យ​យើង​ថ្វាយ​បង្គំ​គោរព​បូជា​ពិតៗ​ដូច្នេះ យើង​ត្រូវ​រៀន​ពិចារណា ឲ្យ​ឃើញ​លោភៈ​ថា​ជា​លោភៈ ឃើញ​ទោសៈ​ថា​ជា​ទោសៈ ឃើញ​មោហៈ​ថា​ជា​មោហៈ តាម​សភាវៈ​ពិត គឺ​ត្រូវ​ឃើញ​ច្បាស់​ថា​វា​ជា​កិលេស​មារ​នៅ​ជ្រែក​ក្នុង​មនុស្ស​គ្រប់​គ្នា។ ការ​ពិចារណាឃើញ​យ៉ាង​នោះ នាំ​ឲ្យ​យើង​កាត់​បន្ថយ​នូវ​ការ​ប្រ​​កាន់​ទោស​របស់​មនុស្ស​ផង​គ្នា ហើយ​បន្ថែម​ការ​ចម្រើន​ករុណា​ធម៌​ទៅ​លើ​សត្វ​លោក​ទាំង​អស់វិញ ព្រម​ទាំង​ខ្លួន​យើង​ផង​ព្រោះ​ថា សត្វ​លោក​ទាំង​អស់​ព្រម​ទាំង​ខ្លួន​យើង សុទ្ធ​តែ​ជា​អ្នក​ត្រូវ​កិលេស​មារ​បៀត​បៀន។


Sunday, 24 February 2013

តួនាទីរបស់ព្រះសង្ឃក្នុងសង្គមខ្មែរ

ព្រះសង្ឃជួយបង្រៀននិងអប់រំ​ដល់ប្អូនៗនាឪកាសវិស្សមកាលជារៀងរាល់ឆ្នាំ​ ។

ក្លោងទ្វាវត្ត


ព្រះវិហារ



ព្រះសង្ឃកំពុងបង្រៀននិងពន្យល់ដល់ប្អូនៗ


ទិដ្ឋភាពក្នុងសាលារៀនប្អូនៗយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំង



​​​​​​​​​​​​ លោកគ្រូប្រធានសង្ឃជូនរង្វាន់ដល់ប្អូនៗដែលរៀនពូកែបំផុតក្នុងថ្នាក់


ថតរូបអនុស្សាវរិយ៍



រឿង​កដ្ឋ​ហរកៈ

រឿង​កដ្ឋ​ហរកៈ ( ចាក​ ម. អ. ) ( អ្នកមាន​លាភ​ មិន​ស្មើ​អ្នក​មាន​បុណ្យ ) 

    ក្នុង​កាល​កន្លង​ទៅ​ហើយ​ មាន​បុរស​ម្នាក់​រក​ស៊ី​លក់​អុស​ នៅ​ក្នុង​ក្រុង​ពា​រា​ណសី​ ។ ថៃ្ង​មួយ​បុរស​នោះ​ចេញ​ទៅ​នាំ​អុស​អំ​ពី​ព្រៃ​ ដើម្បី​យក​ទៅ​​លក់​ឯ​ក្រុង​វេសា​លី​ ស្ភុន​ដំ​ណើរ​ទៅ​មិន​ដល់​ទី​ក្រុង​ ក៏​ដាក់​រទះ​ដេក​ក្បែរ​ខ្ទម​អ្នក​តា​មួយ​ នៅ​លើ​ដើម​ឈើ​ក្បែរ​ខ្ទមអ្នក​តា​នោះ​ មាន​​មាន់​ដេក​ជា​ច្រើន​ ។ ពួក​មាន់​ទាំង​នោះ​ មាន​មាន់​មួយ​ដេក​ខ្ពស់​ជាង​គេ​ បាន​ជុះ​ដាក់​មាន់​ដែល​ដេក​ខាង​ក្រោម​ ។ មាន់​ដេក​ខាង​ក្រោម​សួរ​ថា អ្នក​ណា​ជុះ​ដាក់​យើង​ មាន់​ខាង​លើ​ប្រាប់​ថា​ខ្ញុំ​ជុះ មិន​បាន​ជា​គិត​ ហើយ​ជុះ​ដាក់​ម្តង​ទៀត​ ។
    មាន់​ទាំង​ពីរ​ក៏​កើត​វិ​វាទ ទាស់​ទែង​សួរ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​ថា​ កម្លាំង​សាច់​របស់​អ្នក​មាន​អា​នុ​ភាពយ៉ាង​ណា ពូ​កែ​ដូច​ម្តេច​ខ្លះ ? ។ លំ​ដាប់​នោះ​មាន់​ដេក​ខាង​លើ​និយាយ​ឡើង​ថា សាច់​ខ្ញុំ​មាន​អា​នុ​ភាព​ណាស់​ អ្នក​ណា​មបាន​បរិភោគ​ អ្នក​នោះ​ត្រូវ​បាន​ប្រាក់​១ពាន់​រៀល​ពី​ព្រលឹម​ ។​
    ចំ​ណែក​ខាង​មាន់​ដែល​ដេក​ខាង​លើ​និយាយ​ថា សាច់​អ្នក​ឯង​មិន​ដល់​សាច់​ខ្ញុំ​ទេ បើ​អ្នក​ណា​ស៊ី​សាច់​ចំ​ឡក​របស់​ខ្ញុំ ​អ្នក​នោះ​នឹង​បាន​ជា​ស្តេច​ បើ​អ្នក​ណា​ស៊ី​សាច់​ខាង​ក្រៅ​ អ្នក​នោះ​បើ​ជា​បុរស​នឹង​បាន​ជា​សេនាបតី​ បើ​ជា​ស្រ្តី​នឹង​បាន​ជា​អគ្គមហេ​សី ។​ បើ​អ្នក​ណា​ស៊ី​សាច់​បន្ទាប់​ឆ្អឹង​ អ្នក​នោះ​បើ​ជា​គ្រហស្ថ​នឹង​បាន​ជា​នាយ​ឃ្លាំង បើ​ជា​បព្វ​ជិត​នឹង​បាន​ជា​ជីតុន​ព្រះ​រាជា ។ កដ្ឋ​ហារបុរស​ លុះ​ឮ​ពាក្យ​របស់​មាន់​ទាំង​ពីរ​ហើយ ក៏​ឡើង​ទៅ​ចាប់​យក​មាន់​ខាង​លើ​ដោយ​បំ​ណង​ថា​នឹង​បាន​ជា​ស្តេច ហើយ​យក​មាន់​នោះ​ទៅ​ឲ្យ​ភរិយា​ចំ​អិន​ជា​អាហារ​ ។ លុះ​ភ​រិយា​ចំ​អិន​ហើយ ដាក់​ក្នុង​ភាជ​ន៍​យក​ជូន​ស្វា​មី​ ៗ ប្រាប់ថា​សាច់​មាន់​នោះ​មាន​អានុ​ភាព​ធំ​ណាស់ ​យើង​ទាំង​ពីរ​នាក់​បរិភោគ​នឹង​បាន​ជា​ស្តេច​ ជា​អគ្គ​មហេសី​ ចូរ​នា​ង​យក​ភាជន៍ទៅ​ក្បែរ​ស្ទឹង​គង្គា​ យើង​នាំ​គ្នា​មុជ​ទឹ​ក​ហើយ​សឹម​បរិភោគ​ ។ ជន​ទាំង​ពីរ​នាក់​ស្វា​មី​ភរិយា​ នាំ​គ្នា​យក​ភាជន៍​ដែល​ដាក់​មាន់​នោះ​ ទុក​ក្បែរ​មាត់​ច្រាំង​ហើយ​ចុះ​មុជ​ទឹក​ទាំង​ពីរ​នាក់ទៅ ។ ពេល​នោះ​មាន​ខ្យល់​ព្យុះ​បក់​ទឹក ឲ្យ​រលក​ឡើង​លើ​មាត់​ច្រាំង បន្សាត់​យក​ភាជន៍​​ដាក់​មាន់​នោះ​ទៅ​ ។​
     ពេល​នោះ​មាន​ហ្ម​ដំ​រី​ម្នាក់​ កំ​ពុង​លាង​ដំរី​ខាង​ក្រោម​ខ្សែ​ទឹក​ បាន​ឃើញ​ភាជន៍​អណ្តែត​នោះ​ ចាប់​បើក​មើល​ឃើញ​មាន់​​ស្មោរ​និង​បាយ​​ក៏​យក​ទៅ​ឲ្យ​ភរិយា​ ។​ ឯ​បុរស​ពីរ​នាក់​ប្តី​ប្រពន្ធ​ដែល​មុជ​ទឹក​នោះ​ជា​ បុគ្គល​ឥត​បុណ្យ​​គ្រាន់​តែ​មាន​លាភ​ចាប់​បាន​មាន់​យក​មក​បោច​ស្ងោរបុណ្ណោះ​ កាល​បើ​ភាជន៍​ដាក់​មាន់​អណ្តែត​បាត់​ហើយ​ ក៏​ដល់​នូវ​សេចក្តី​ទុ​ក្ខ​ព្រួយ​ជា​​ខ្លាំង​ ហើយ​ត្រ​ឡប់​ទៅ​ផ្ទះ​ទៅ​ ។ លំ​ដាប់​នោះ​មាន​តាបស​ម្នាក់​ភ្នែក​ទិព្វ​ ជា​ជី​តុន​របស់​ហ្ម​ដំរី​នោះ​ បាន​គិត​ថា​ឧ​បដ្ឋាក​របស់​អញ ពេល​ណា​នឹង​លះ​បង់​ចោល​ឋានៈ ជា​ហ្ម​ដំ​រី​ បាន​ជា​អ្នក​មាន​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​យស​ស័ក្កិ​នឹង​គេ​ ។ លុះ​ពិចារ​ណា​ដឹង​ថា​នឹង​បាន​សោយ​រាជ្យ​ជា​ស្តេច​​ ក៏​ម្នី​ម្នា​ទៅ​ផ្ទះ​ហ្ម​ដំរី​នោះ​ ។ ឯ​ហ្ម​ដំរី​បាន​ឃើញ​តា​បស​ទៅ​ដល់​​ក៏​ហែក​សាច់​មាន់​នោះ​យក​ សាច់​ចំ​ឡក​ឲ្យ​ហ្ម​ដំរី​ សាច់​ខាង​ក្រៅ​ឲ្យ​ដល់​ភរិយា​ហ្ម​ដំរី​ ខ្លួន​ឯង​ក៏​ឆាន់​សាច់​បន្ទាប់​ឆ្អឹង​ លុះ​ឆាន់​ហើយ​ប្រាប់​ដល់​ហ្ម​ដំរី​ថា អ្នក​កុំ​ប្រ​មាទ​នៅ​បី​ថ្ងៃ​ទៀត​អ្នក​នឹង​បាន​ជា​ស្តេច​ ប្រាប់​ហើយ​ក៏​ចៀស​ចេញ​ទៅ​ ។
    លុះ​ដល់​ថ្ងៃ​ទី​បី​មាន​ស្តេច​សា​មន្ត​រាជ​មួយ​អង្គ​ មក​លោម​ព័ទ្ធ​ក្រុង​ពារាណ​សី​ កាល​នោះ​ព្រះ​រាជា​​ទ្រង់​បង្គាប់​ឲ្យ​ហ្ម​ដំ​រី​ ក្លែង​ជា​ស្តេច ហើយ​ទ្រង់​មាន​ព្រះ​តម្រាស់​ថា អ្នក​ចូរ​ឡើង​ជិះ​ដំ​រី​ទៅ​ច្បាំង ឯ​ព្រះ​រា​ជា​ក៏​ក្លែង​ភេទ​ត្រួត​ត្រា​សេ​នា​ដោយ​អង្គ​​ឯង​ ។ ក្នុង​ពេល​​នោះ​ស្រាប់​តែ​មាន​សរ​មួយ​ដ៏​ក្លៀវ​ក្លា​ត្រូវ​ព្រះ​រាជា​សោយ​ទិវង្គ​តទៅ ។​ ហ្ម​ដំ​រី​ដឹង​ថា​ព្រះ​រាជា​សោយ​ទិវង្គត​ហើយ​ ក៏​ចាត់​ចែង​ទ័ព ចូល​ទៅ​សម្លាប់​ស្តេច​សាមន្ត​រាជ​ក្នុង​ពេល​នោះ ។ ពួក​រាជ​អាមាត្យ​ទាំង​ឡាយ​បានធ្វើ​សរីរកិច្ច​ព្រះ​រាជា​របស់​ខ្លួន​ស្រេច​ហើយ​ បាន​ប្រឹ​ក្សា​គ្នា​ថា ព្រះ​រា​ជា​កាល​ទ្រង់​​ព្រះ​ជន្ម​នៅ​ បាន​ព្រះ​រាជ​ទាន​ភេទ​របស់​ទ្រង់​ដល់​ហ្មដំរី​នេះ ទើប​នាំ​គ្នា​អភិសេក​ហ្ម​ដំរី ឲ្យ​សោយ​រាជ្យ​ក្នុង​ក្រុង​ពារាណសី​នោះ​ទៅ​ ។​ ឯ​ភរិយា​បាន​ជា​អគ្គ​មហេសី​ តាបស​បាន​ជា​ជី​តុន​របស់​ព្រះ​រាជា​នោះ​ឯង ។ ( មហា​សំ សុខ និស្សិត​សា​លា​បាលី​ជាន់​ខ្ពស់ ) អត្ត​បទ​នេះ​ដក​ស្រង់​ចេញ​ពី​សៀវ​ភៅ ប្រ​ជុំ​និទាន​ជា​តក​ ។ អត្ត​បទ​នេះ​វាយ​បញ្ចូល​ដោយ​កញ្ញា​ ហេង​ សំ​ដា​ណែត ។

Tuesday, 12 February 2013

ធម៌នមស្ការព្រះរតនត្រៃសង្ខេប និង សមាទានឧបោសថសីល

ធម៌នមស្ការព្រះរតនត្រៃសង្ខេប និង សមាទានឧបោសថសីល ដឹកនាំសូត្រ/សូធ្យដោយសម្ដេច ហួត តាត កាលពីសម័យដើម Cambodian Dhamma Chanting/ Namassakar Thvay Bangkum Preah Rathanatrai and Taking Eight precepts led by Samdech Huot Tat at Wat Unnalom Phnom Penh, Cambodia since 1960s


Sunday, 22 July 2012



ព្រះ​ពុទ្ធ​អង្គ (The Buddha)



     ព្រះ​ពុទ្ធ​អង្គ​ទ្រង់​មាន​ព្រះ​នាម​ដើម​ថា " សិទ្ធត្ថ​ " (សំ​ស្រ្កឹត​ហៅ​ថា​ សិទ្ធាថិ ) និង​ព្រះ​នាម​ដោយ​គោត្ត​ (ត្រកូល​)​ ថា​ " គោតម " (សំស្រ្កឹត​ថា​ គៅតម ) ។ 
     ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​គង់​ប្រថាប់​ នៅ​ក្នុង​ប្រ​ទេ​សឥ​ណ្ឌា​ ភាគ​ខាង​ជើង​ ក្នុង​សតវត្ស​រ៍​ទី​៦​ មុន​ គ្រិស្ត​សករា​ជ​ ។ ព្រះ​រាជ​បិតា​របស់​ទ្រង់​មាន​ព្រះ​នាម​ថា​ សុទ្ធោ​ទនៈ​ ជា​ក្សត្រ​នៃ​នគរ​សាក្យ​ (បច្ចុប្បន្ន​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​នេ​ប៉ាល់​) ។​ ព្រះ​រាជ​មាតា​របស់​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ព្រះ​នាម​ថា​ សិរិ​មហា​មាយា​ ។
     យោង​ទៅ​តាម​ប្រពៃ​ណី​នា​យុគ​សម័យ​នោះ​ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​បាន​រៀប​អភិ​សេក​ទាំង​ដែល​នៅ​មាន​វ័យក្មេង​នៅ​ឡើយ​ ពោល​គឺ​នៅ​ព្រះ​ជន្ម​ ១៦ ព្រះ​វស្សា​ជា​មួយ​នឹង​ព្រះ​នាង​ យសោ​ធរាពិម្ពា​ ដែល​មាន​សម្រស់​ស្រស់​ស្អាត​និង​ពោរ​ពេញ​ទៅ​ដោយ​ស្វា​មី​ភក្តិ​រក​ស្រី​ប្រ​ដូច​គ្មាន​ ។ 
     ព្រះ​សិទ្ធត្ថ​ ទ្រង់​គង់​ប្រ​ថាប់​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​រាជ​វាំង​របស់​ព្រះ​អង្គ​ ព្រម​ជា​មួយ​ស្រី​ស្នំ​និង​រាជ​បរិវារ​ ដែល​នៅ​រង់​ចាំ​គាល់​បម្រើ​និង​បំពេញ​ទៅ​តាម​គ្រប់​តម្រូវ​ការ​របស់​ព្រះ​អង្គ​ ។​  
    ប៉ុន្តែ​ដោយ​នឹ​ក​ស្មាន​មិន​ដល់ ព្រះអង្គទ្រង់​បាន​ជួប​ប្រទះ​នូវ​សច្ច​ធម៌​នៃ​ជី​វិត​ និង​សេចក្តី​ទុក្ខ​របស់​មនុស្ស​ជាតិ​ (សត្វ​លោក​)​ ទើប​សម្រេច​ព្រះ​ទ័យ​ដែល​នឹង​រក​ដំណោះ​ស្រាយ​ ពោល​គឺ​ផ្លូវ​ដែល​អាច​រួ​ច​ចាក​ផុត​អំពី​សេច​ក្តី​ទុក្ខ​ ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​លោក​យើង​នេះ​ ។
     ក្នុង​ព្រះ​ជន្មាយុ​ ២៩ ព្រះ​វស្សា​ មិន​យូរ​ប៉ុន្មាន​បន្ទាប់​ពី​ការ​ប្រសូត​នៃ​ព្រះ​រាជ​បុត្រា​មួយ​ព្រះ​អង្គ​គត់​របស់​ព្រះ​អង្គ​ គឺ​ព្រះ​រាជ​កុមារ​រាហុល​ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​បាន​ចាក​ចោល​អាណា​ចក្រ​របស់​ព្រះអង្គ ហើយ​ទៅ​ទ្រង់​ផ្នួស​ជា​បព្វ​ជិត​ (ឥសី)​ ដើម្បី​ស្វែង​រក​ផ្លូវ​រំលត់​ទុក្ខ ។
    អស់​រយៈ​ពេល​ ៦ ឆ្នាំ​ ដែល​ព្រះ​ឥ​សី​គោតម​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ត្រាច់​ចរ​ទៅ​តាម​តំបន់​ផ្សេង​ៗ​ នៃ​ជ្រលង​ទន្លេ​គង្គា​ ទ្រង់​បាន​ជួប​ប្រទះ​ជា​មួយ​គណា​ចារ្យ​ផ្នែក​សាសនា​ ដែល​មាន​ឈ្មោះ​បោះ​សម្លេង​ជា​ច្រើន ។ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​បាន​សិក្សា​និង​បដិបត្តិ​តាម​បែប​ផែន​ ព្រម​ទាំង​វិធី​សាស្រ្ត​ផ្សេង​ៗ​របស់​គ្រូ​ទាំង​នោះ​ ដោយ​ទ្រង់​ថែម​ទាំង​បាន​ដាក់​ព្រះ​កាយ​ទទួល​យក​នូវ​វត្ត​បដិបត្តិ​បែ​ប​ទុក្ក​រកិរយា​ ដ៏​សែន​តឹង​តែង​ក្រៃលែង​ ។
     ប៉ុន្តែ​វត្ត​បដិបត្តិ​ព្រម​ទាំង​បែ​ប​ផែន​​ក៏​ដូច​ជា​វិ​ធី​សាស្រ្ត​របស់​សាសនា​ទាំង​នោះ​ មិន​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ពេញ​ព្រះ​ទ័យ​ឡើយ​ (​ដោយ​ទ្រង់​យល់​ឃើ​ញ​ថា​មិន​មែន​ជា​ផ្លូវ​ដែល​អាច​នាំ​បុគ្គល​ ឲ្យ​រួ​ច​ផុត​ចាក​ពី​សេច​ក្តី​ទុក្ខ​បាន​ ) ។
    ដូចនោះ​ហើយ​ទើប​ទ្រង់​លះ​បង់​ចោល​នូវ​សាសនា​ទាំង​ឡាយ​ដែល​មាន​មក​ពី​មុន​ រួម​ទាំង​វិធីសា​ស្រ្ត​នៃ​សាសនា​ទាំង​នោះ​ ហើយ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​តាម​ផ្លូវ​របស់​ព្រះ​អង្គ​ផ្ទាល់​ ។ 
    បន្ទាប់​ពី​នោះ​មក​រហូតដល់​យប់​មួយ​ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​បាន​ប្រ​ថាប់​គង់​នៅ​ក្រោម​ដើម​ឈើ​មួយ​ (ចាប់​ពី​ពេល​នោះ​មក​ក៏​ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា​ " ដើមពោធិ៍ " ឬ​មាន​ន័យ​ថា​ដើម​ឈើ​នៃ​ការ​ត្រាស់​ដឹង​ ) ។ ស្ថិត​ក្នុង​រាត្រី​នោះ​ឯង​ ដែល​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​សម្រេច​បាន​នូវ​ព្រះ​អនុត្តរ​សម្មា​សម្ពោធិ​ញាណ​ ត្រាស់​ដឹង​នូវ​លោកុត្តរ​ធម៌​ក្នុង​ព្រះ​ជន្មាយុ​ ៣៥​ ព្រះ​វស្សា​ ដែលបន្ទាប់​ពី​នោះ​មក​ ព្រះ​អង្គ​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ក្នុង​ព្រះ​នា​មថា​ " ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់ " ឬ " ព្រះ​អ្នក​ត្រាស់​ដឹង​ " (នូវ​សេច​ក្តី​ពិត​ ) ។
     បន្ទាប់​អំពី​ការ​ត្រាស់ដឹង​របស់​ព្រះ​អង្គ​ហើយ​ ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​ក៏​បាន​ទ្រង់​ប្រទាន​នូវ​បឋម​ទេ​សនា​ដល់​បញ្ចវគ្គីយ៍​ ដែល​ជា​មិត្ត​រួ​ម​បដិ​បត្តិ​ធម៌​មក​ជា​មួយ​ព្រះ​អង្គ​តាំង​តែ​ពី​គ្រា​ដំបូង​ នា​ឧ​ទ្យាន​ក្តាន់​ស្ថិត​ក្នុង​ព្រៃ​ឥសិ​បតនៈ​ (បច្ចុប្បន្ន​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​តំបន់​សារនា​ថ​របស់​ឥណ្ឌា​) ជិតនគរ​ពារាណ​សី​ ។ 
     រាប់​តាំង​អំពី​នោះ​មក​អស់​រយៈ​ពេល​ ៤៥​ ព្រះ​វស្សា​ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​បាន​ទេសនា​ទូន្មាន​មនុស្ស​ប្រុស​ស្រី​គ្រប់​មជ្ឈដ្ឋាន​គ្រប់​ជាន់​ថ្នាក់​រួម​មាន​ ក្សត្រ​ ព្រាហ្ម​ណ៍​ មន្រ្តី​រាជការ​ គហបតី​ ពាណិជ្ជករ​ កសិករ​ អ្នក​សុំ​ទាន​ បព្វជិត​ ចោរ​ ដោយ​ទ្រង់​ពុំ​បាន​រើស​មុខ​ឬ​បែង​ចែង​វណ្ណៈ​ជាន់​ថ្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​ជន​ទាំង​នោះ​ឡើយ​ ។
     ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ផង​ដែរ​នូវ​ភាព​ខុស​ប្លែក​គ្នា​នៃ​វណ្ណៈ​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​បែង​ចែក​ក្រុម​ជន​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ ។ ចំពោះ​មាគ៌ា​ដែលព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ទូន្មាន​នោះ គឺ​ទ្រង់​បើ​ក​ទទួល​មនុស្ស​គ្រប់​ៗ​គ្នា​ដែល​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ទទួល​យក​នូវ​ឱវាទ​ទូន្មាន​របស់​ព្រះ​អង្គ​ ដោយ​ពុំ​មាន​ការ​បង្ខិត​បង្ខំ​អ្វី​ឡើយ ។
    លុះ​ព្រះ​ជន្មា​យុ​គម្រប់​ ៨០​ ព្រះ​វស្សា​ ព្រះ​ពុទ្ធអង្គ​ក៏រំលត់​ខន្ធ​បរិ​និព្វាន​នៅ​នា​នគរកុសិនារា (បច្ចុប្បន្ន​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ឧត្តរ​ប្រទេស​របស់​ឥណ្ឌា)។
     បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ ព្រះ​ពុទ្ធ​សា​សនា​ត្រូវបាន​គោ​រព​និង​ប្រ​កាន់​ខ្ជាប់​ នៅ​ក្នុង​បណ្តា​ប្រទេស​ជា​ច្រើន​ដូច​ជា​ ស្រីលង្កា​ កម្ពុជា​ ភូមា​ ថៃ​ ឡាវ​ វៀត​ណាម​ ទី​បេតិ៏​ ចិន​ ជប៉ុន​ ម៉ុង​ហ្គោលី​ កូរ៉េ​ កោះ​ហ្វ​ម៉ូហ្សា (តៃវ៉ាន់) តំបន់​ខ្លះ​នៃ​ប្រ​ទេស​ឥណ្ឌា​ ប៉ា​គីស្ថាន​ នេប៉ាល់​ ព្រម​ទាំង​សហ​ភាព​សូវៀត​ (រុស្សី)​ ផង​ដែរ​ ។
    ពុទ្ធ​សាសនិក​ជន​ទូ​ទាំង​ពិ​ភពលោក​ មាន​ចំនួ​ន​សរុប​ច្រើន​ជា​ង​ ៥០០​ លាន​នាក់​ (អំឡុង​ទសវត្សរ៍​ទី​ ៥០ ) ។
   ស្រង​ចាក​សៀវ​ភៅ " ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​បង្រៀន​អ្វី​ ? " ប្រែ​សម្រួល​ដោយ លីន-កុសល